مزایا و معایب رسانه ها

با یکی دیگر از مقالات ارتباطاتی در خدمت شما هستیم.
با ما همراه باشید تا با مزایا و معایب رسانه ها بیشتر آشنا شوید.

رسانه چیست؟

در ابتدای امر، به تعریفی از رسانه خواهیم پرداخت.

می‌دانید که هر گونه تبلیغی برای انتقال پیام، خود نیاز به رسانه دارد.
رادیو، تلویزیون، مجلات و روزنامه‌ها، اینترنت و … از جمله این رسانه ‌ها هستند.
رسانه‌ های مختلف به دلیل تاثیرات متفاوت بر مخاطب، واكنش‌های بسیار متفاوتی به دنبال خواهند داشت.

رسانه در لغت به چه معناست؟

رسانه در لغت، به معني رساندن است و در اصطلاح، وسيله‌ای براي نقل و انتقال اطلاعات، ايده‌ها و افكار افراد يا جامعه و واسطه عيني و عملي در فرآيند برقراري ارتباط است.
اكنون آن‌چه مصداق اين تعريف است وسايلي همانند: روزنامه‌ها، مجلات، راديو، تلويزيون، ماهواره، اينترنت و … مي‌باشند.
همان‌طور که از واژه‌ رسانه هم مشخص است ماموریت رسانه، رساندن است: رساندن حرف‌ها و پیام‌ها و دیدگاه‌های افراد به یکدیگر.

امروزه معمولاً آنچه به عنوان رسانه در گفتگوها و مقالات و نوشته‌های ما مورد استفاده قرار می‌گیرد، به رسانه‌ ارتباطی (Communication Media) اشاره دارد.

 آیا به این اندیشیده‌اید که ویژگی اصلی رسانه ها در چیست؟

ویژگی اصلی رسانه ‌ها، همه جایی بودن آن هاست.
برخلاف مدرسه و دیگر ارکان حیات انسانی، رسانه‌ ها امری فراگیرند.

آن‌ها می‌توانند یک کلاس بی‌دیوار با میلیاردها مستمع تشکیل دهند.
رسانه‌ها، وظیفه حراست از محیط را به عهده دارند.
آن‌ها باید همبستگی کلی را بین اجزاء جامعه در پاسخ به نیازهای محیطی ایجاد کنند.
آن‌ها مسئولیت انتقال میراث اجتماعی از نسلی به نسل دیگر را به عهده دارند.

رسانه‌ها امروزه تعريف گسترده‌تری پيدا كرده‌ند.
رسانه‌ها مانند گذشته فقط به تلويزيون، راديو، روزنامه، مجله و كتاب محدود نيستند.
امروزه رسانه هاي گروهي یا رسانه های جمعی به سبب فراوان بودنشان به رسانه‏ هاي فردي تبديل شده‌اند و از طرفي به صورت يك جبهه عظيم فرهنگي درآمده‌اند.

جبهه فرهنگي؟!

جبهه فرهنگی موضوعی به شدت گسترده است.
به طوری‌که گستردگي آن همه كشورها، شهرها، كوچه‌ها و خيابان‌ها را در برمی‌گیرد.

علمدار جبهه فرهنگي، رسانه‌ها هستند و همه مغزها و انديشه‌ها جبهه فرهنگي شده‌اند.
رسانه‌ها بيشترين فعاليت را در تربيت فرزندان دارند و رسالت اصلي‌شان در تربيت، در بعد تربيت اجتماعي يعني اخلاق و رفتار اجتماعي و سياسي است.

رسانه‏ ها مي‌توانند اخلاق و رفتار اجتماعي، سياسي و اقتصادي و حتي اشتهاي تحصيلي را ايجاد كنند.
در بسياري از مواقع رسانه‌ها در تربیت جوانان بر پدرها، مادرها، معلم، مدرسه، كتاب و دفتر پيشي مي‌‏گيرند

«استوارت هال» به عنوان  نظریه‌پرداز در این زمینه، جامعه را به صورت مدار بسته‌ای تعریف می‌کند‌.
وی معتقد است رسانه‌های جمعی به عنوان شاهراه، در فرآیند هویت بخشی در جامعه نقش پیدا می‌کنند.

 رسانه‌ها دو کارکرد متناقض دارند.
آن‌ها هم حرکت و سر زندگی را تولید می‌کنند و هم رخوت و تنبلی و سستی. از یک سو احساس‌های عاطفی، محبت و صداقت را برمی‌انگیزند و از سوی دیگر احساس زشتی، دشمنی، بی‌اعتمادی، دروغ و خشونت را.
این کارکرد رسانه اجتماعی به طور طبیعی موجب پیدایش تضاد درونی – رفتاری در مقیاس فردی و اجتماعی می‌شود.

در ادامه با مزایا و معایب رسانه های اجتماعی بیشتر آشنا می‌شویم.

مزایا رسانه‌ های اجتماعی

• در دسترس بودن

یکی از مزایا رسانه ‌های اجتماعی، سهولت دسترسی است.
این امر نقطه فروش اصلی فیسبوک بود.
این ویژگی، روشی را برای اطلاع شما از روند و اتفاقات زندگی دیگران فراهم می‌کند.
مسلما این هدف هم‌چنان، مزیت‌ اصلی رسانه‌های اجتماعی امروزی است.

استفاده از رسانه‌ های اجتماعی در جهت برقراری ارتباط با دوستان و اعضای خانواده خود که دیگر با آن‌ها در تماس نزدیک نیستید، آسان است.
این امر به ویژه در صورتی‌‌که شما به یک شهر دیگر و یا حتی یک کشور دیگر مهاجرت کرده‌‌ باشید، بسیار کارآمد است.

• دسترسی به اخبار

میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در کشورهای محل اقامت خود به مطبوعات آزاد دسترسی ندارند.
همه شرکت‌های بزرگ خبری در رسانه ‌های اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر، تلگرام، اینستاگرام و…  حساب کاربری دارند.
این رسانه‌ها، راهی برای آگاهی و برخورداری از گزارش‌های خبری معتبرترین اتاق‌های خبر دنیا را به مردم می‌دهند.

در دسترس بودن خبرها، می‌تواند کارکردی دو پهلو داشته باشد.
یعنی به عنوان یکی از جوانب مثبت و نیز منفی رسانه ‌های اجتماعی بررسی شود.

• شغل‌ یابی

همان‌طور که می‌دانید یافتن شغل به خصوص در کشور ما با توجه به مشکلات و معضلات اقتصادی پیش‌آمده، کاری بس دشوار و پیچیده است.
ورود به بازار کار هم‌چنان برای بسیاری از افراد دشوار است.

فناوری‌های اطلاعات و ارتباطی عصر جدید این امکان را برای همگان در سراسر دنیا فراهم آورده است که از طریق رسانه ‌های اجتماعی، با سهولت و دسترسی بیشتری جویای کار باشند.

به عنوان مثال، شما از شبکه‌های اجتماعی حرفه‌ای مانند لینکدین یا Xing استفاده می‌کنید.
پس می‌توانید پیشنهادهای شغلی را براساس مهار‌ت‌هایی که در پروفایل خود تعیین نموده‌اید، مشاهده کنید.

این یکی از ویژگی‌های مثبت شبکه‌ های اجتماعی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود.

• برنامه ‌ریزی رویدادها

هنگامی‌که موضوع به برنامه‌ریزی مهمانی‌ها، رویدادهای ارتباطی، عروسی، کنفرانس‌ها و دیگر گردهمایی‌های گسترده می‌رسد، پای رسانه ارتباطی هم باز می‌شود.

وسایل ارتباط جمعی، بهترین گزینه برای مدیرت برنامه‌های ما هستند.

برای مثال، همه افراد دارای یک حساب کاربری فیسبوک هستند.
آن‌ها‌‌ می‌دانند ایجاد دعوت‌نامه، انتشار جزئیات رویداد و اشتراک‌گذاری مطالب مختلف و مرتبط با آن و کار با فیسبوک بسیار راحت و آسان است.

• افزایش مشتری‌ های اولیه

در رسانه‌ های اجتماعی کلام به سرعت انتشار می‌یابد و پخش می‌شود.
به همین دلیل می‌توانید تبلیغات بسیار هدفمندی را با هزینه‌‌ای به‌ مراتب کمتر از تبلیغ در تلویزیون‌، رادیو یا رسانه‌ های چاپی انتشار دهید.

تبلیغ همزمان با تغییرات در سبک زندگی جهانی و پیشرفت در زمینه های مختلف، دچار دگرگونی شده است. تعامل و گفتگو یکی از شیوه های ارتباط با انسان معاصر است.
استفاده از کامپیوتر در عصر حاضر سبب به وجود آمدن شاخه جدیدی از ارتباطات به نام «طراحی تعامل» شد.
به دنبال این زمینه جدید از ارتباطات، تبلیغات تعاملی هم پدید آمد.

البته متخصصان بازاریابی، تبلیغات را به عنوان عنصر اصلی افزایش فروش و توسعه بازار بیان کرده اند.
پس صاحبان کسب و کار برای فروش بیشتر و برندسازی، به تبلیغات نیاز دارند.
در این میان، شرکت‌هایی در این زمینه به ارائه خدمات مشغولند.
آن‌ها با بکارگیری ابزارهای بازاریابی و تبلیغات فرصت‌ها و تهدیداتی را به سازمان‌ها، ارگان‌ها و بنگاه‌ها تحمیل می‌نمایند.

مخاطبین گرامی، تبلیغات در دنیای امروز، فقط وسیله‌ای برای هل دادن مشتری به سمت یک محصول خاص نیست.
بلکه، کار ویژه تبلیغات در ادبیات نوین تجاری، ایجاد پیوند درازمدت بین مشتری و یک محصول خاص است.

• اجرای قانون و محافظت مدنی

درست است هیچ‌یک از ما دوست نداریم دولت به پیام‌های خصوصی ما دسترسی داشته باشد.
ولی در عین‌حال، این یک واقعیت است که شبکه‌های جنایتکار، گروه‌های تروریستی و حتی عاملان تیراندازی‌‌های گسترده به طور فزاینده از رسانه‌ های اجتماعی برای برنامه‌ریزی و هماهنگی حملات خود استفاده می‌کنند.

رسانه‌ های اجتماعی فرصتی را برای از بین بردن ریشه این مشکلات توسط پلیس فراهم می‌کنند‌.
این موضوع هم‌چنان یکی از مزایای کلیدی رسانه‌ های اجتماعی باقی مانده است.

• نقش سرگرم‌ کنندگی

همه ما می‌دانیم رسانه‌ها، نقش بسزایی در سرگرم کردن عموم مردم دارند.

این سرگرم کردن مردم، از نقش‌های اصلی و کلیدی هر رسانه‌ ای است.
زیرا این نقش، بازتابی از فرهنگ جامعه است و در جامعه‌پذیر کردن افراد نقش بسزایی دارد.
درواقع، اگر رسانه‌ های اجتماعی سرگرم‌کننده نبودند؛ اکنون فیسبوک بیش از 3 میلیارد کاربر نداشت.

معایب رسانه‌ های اجتماعی

متاسفانه تمام جنبه‌های رسانه‌ های اجتماعی مثبت نیست.
این رسانه مثل هر پدیده‌ای، تعدادی جنبه منفی نیز درون خود دارد که باید آن‌ها را نیز در نظر بگیرید.
پس از بیان مزایا رسانه های اجتماعی در ادامه، تعدادی از بزرگ‌ترین معایب رسانه‌ های اجتماعی را برای شما خواهیم گفت.

• اولین مورد : آزار سایبری و سوءاستفاده آنلاین

یکی از بدترین معایب رسانه‌ های اجتماعی شیوع آزار سایبری و سو‌ءاستفاده آنلاین است.
این موضوع  وقتی دردناک است که افراد براساس جنسیت، ظاهر، گرایش جنسی، مذهب، معلولیت، عقاید سیاسی و … مورد هدف آزار قرار گیرند.

لازم به ذکر است که به خصوص کودکان، در این زمینه بیشتر از دیگران آسیب‌پذیرتر هستند‌.
پس باید با آموزش کافی، کودکان خود را آگاه کنیم.
سپس، شیوه درست استفاده از وسایل ارتباط جمعی را به آنها بیاموزیم.

• دومین و مهمترین مسئله : اعتیاد فزاینده به رسانه ها

متاسفانه اکثر مردم بیشتر از اینکه نگران مشکلات زندگی خود باشند، نگران تعداد فالوورهای اینستاگرام خود هستند.
این موضوع از نظر جسمی و روحی، رفتار سالمی نیست.

در واقع، این مورد یکی از مهم‌ترین معایب رسانه ‌های اجتماعی بر جامعه است.

در دنیای کنونی، افراد به جای زندگی کردن در دنیای واقعی، در دنیای مجازی زندگی می‌کنند.
همین امر باعث پیدایش مشکلات و معضلات جدیدی در بهم خوردگی کانون خانواده‌ها داشته است.

• عدم وجود حریم خصوصی

یکی دیگر از مهم‌ترین معایب رسانه‌ های اجتماعی، عدم حفظ حریم خصوصی است. اغلب می‌توانید همه چیز را در مورد یک کاربر حرفه‌ای شبکه‌های اجتماعی بدون حتی دقیقه‌ای تحقیق و زحمت (کتاب‌های مورد علاقه، کارفرما، چهره فرزندانشان) متوجه شوید.

این امر می‌تواند در سرقت اطلاعات شخص، بسیار خطرناک باشد و عواقب بدی را برای فرد رقم بزند.

• رشد تمایلات ضداجتماعی

مطالعات زیادی نشان داده است رسانه‌های اجتماعی، ما را افرادی غیراجتماعی می‌کنند.
همان‌طورکه گفته شد، دلایل مختلفی نیز وجود دارد که برخی از آن‌ها مانند اعتیاد مرتبط هستند.
این امر، در شکل‌گیری و اثر‌گذاری در فرهنگ عامه بسیار حائز اهمیت است.
این رسانه‌ها به واسطه قدرت زیاد خود، سبب کارکردهای منفی از جمله تخریب فرهنگ و هویت ملی نیز می‌شوند.

• تبلیغات ترسناک

ارتباطاتی به طور کاملی از اهمیت تبلیغات سخن گفت.
وی خاطر نشان کرد تقریبا همه اندیشمندان این حوزه، تبلیغات را به‌عنوان جزئی از دنیای مدرن پذیرفته‌اند.
با‌ این‌حال، تبلیغات در رسانه‌ های اجتماعی بسیار متفاوت‌تر از تبلیغات بیلبوردی کنار جاده‌ای یا حتی تبلیغات تلویزیونی میان برنامه‌ای است.

اما مسئله‌ای امروزه ذهن اندیشمندان این حوزه را به خود اشغال نموده است.
این مسئله، تبلیغات بیش از اندازه، خارج از عرف یا به عبارتی ترسناک است.
این نوع از تبلیغات، ذهن عموم مردم را به حاشیه کشانده و قواعد و اصول تبلیغات را زیر پا گذاشته است.

مزایا و معایب رسانه های اجتماعی از آن‌چه ذکر شد، بسیار بیشتر هستند.
اما در این مقاله، ارتباطاتی سعی کرد مهم‌ترین مزایا و معایب رسانه های اجتماعی را مورد بررسی  و تحلیل قرار دهد.
ارتباطاتی امیدوار است این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد.